|
โครงการตลาดมีชีวิต
พิพิธภัณฑ์มีชีวิต ตลาดสามชุก จ.สุพรรณบุรี
ปลายปี 2545 โครงการเมืองน่าอยู่
ที่นำโดย มูลนิธิชุมชนไทย ได้ริเริ่มทำงานร่วมกับชุมชนบริเวณตลาดสามชุก
อ.สามชุก จ.สุพรรณบุรี ซึ่งมีสภาพซบเซา จากเดิมที่เคยเป็นตลาดริมน้ำที่สำคัญแห่งหนึ่งในลุ่มน้ำสุพรรณบุรี
ทางชุมชนมีกลุ่มทำงานที่รวมตัวกันทำงานฟื้นฟูตลาดอยู่ก่อนแล้ว
โดยในช่วงเริ่มต้นได้เปิดให้ชุมชนได้มีส่วนร่วมในการวางทิศทางการฟื้นฟูชุมชนร่วมกันโดยได้จัดกิจการรมภาพเก่าเล่าอดีต
ย้อนมองความเป็นมาความเปลี่ยนแปลง คุณค่าความดีงามที่เคยมี และเริ่มทำกิจกรรมง่ายๆ
เป็นการทำความสะอาดตลาด ซึ่งก็ได้กลุ่มคนทำงานมากเพิ่มขึ้น เริ่มมีคนในตลาดมาร่วมกัน
คิดและแสดงความคิดเห็นกันมากขึ้น นำไปสู่การริเริ่มทำโครงการออกแบบปรับปรุง
|
|
ตลาดมีชีวิต
โดยลักษณะสภาพเดิมของตลาดจากมุมมองของคนนอก เราจะรู้สึกเหมือนกำลังสำรวจร่องรอยที่เหลืออยู่จากอดีต
ร้านค้าของชำ ร้านยา ร้านถ่ายรูป โดยเฉพาะผู้คน ที่มีอัธยาศัยดีมาก
ได้บอกเล่าให้เราได้รู้ความเป็นมาเป็นไปของตลาด ทำให้เกิดแรงบันดาลใจว่าจริงๆ
แล้ว พิพิธภัณฑ์ที่ชุมชนอยากให้ช่วยคิดมันดำรงอยู่แล้ว แต่จะทำอย่างไร
จึงจะเปิดเผยให้คนในชุมชนได้เห็น
จึงทำงานร่วมกับคณะกรรมการสำรวจ "บ้านพิพิธภัณฑ์"
คือบ้านที่ยินดีเปิดให้เข้าชมดูของเก่า เล่าประวัติในความทรงจำ
หรือมีงานฝีมือ สามารถนำเสนอได้ เพื่อทำให้มีชีวิตชีวาขึ้นมาอีกครั้ง
ได้เป็นแผนที่บ้านพิพิธภัณฑ์ เริ่มแรก 22 หลัง และชักชวนให้ทำและคิดค้นเพิ่มขึ้นตามความสนใจ
|
|
|
|
|
|
|
ในขณะเดียวกันก็ทดลองการจัดพื้นที่ในตลาดบางส่วนใหม่
เพื่อให้ใช้ประโยชน์ได้ดีขึ้น สะอาดขึ้น รองรับกิจกรรมของชุมชนและภายนอกได้มากขึ้น
เช่น บริเวณเวิ้งเจ๊หมอน ที่ปรับเป็นบริเวณศูนย์อาหารท้องถิ่น
เปิดให้ร้านอาหารขนาดเล็กเจ้าเก่า ได้กลับมาขายอาหารสูตรดั้งเดิมอีกครั้ง
โดยกระบวนการออกแบบทำร่วมกับคณะกรรมการตลาดและกลุ่มแม่ค้า มาช่วยกันแสดงความคิดเห็นและลงมือเก็บกวาดเช็ดพื้นที่ร่วมกัน
ในส่วนบ้านขุนจำนงค์ ก็เป็นการทำงานพร้อมกับทีมมูลนิธิประไพ วิริยพันธุ์
ที่มาร่วมศึกษาประวัติศาสตร์ท้องถิ่น โดยให้ชุมชนช่วยกันทำเอง
ในช่วงกระบวนการออกแบบ และซ่อมบ้านก็ได้หาทีมชาวบ้านไปดูงานพิพิธภัณฑ์ที่ต่างๆ
เพื่อดูข้อดีข้อเสียและบรรยากาศของแต่ละที่ ก่อนที่จะมาสรุปร่วมกันว่าจริงๆ
แล้วพิพิธภัณฑ์ในความหมายที่ชุมชนต้องการคืออะไร |
|
|
พิพิธภัณฑ์มีชีวิต
เดิมบ้านท่านขุนจำนงค์ เคยเป็นที่พบปะและที่ ๆ คนในชุมชนจะมาปรึกษาหารือเรื่องต่าง
ๆ กับท่านขุนจำนงค์ หลาย ๆ คน ยังจำบรรยากาศเช่นนั้นได้ จึงมีความเห็นว่า
พิพิธภัณฑ์ บ้านขุนจำนงค์ ควรเป็นที่ชุมชนจะได้มาทำกิจกรรมต่าง
ๆ ร่วมกันได้ แบบศูนย์ชุมชน มีการรวบรวมประวัติความเป็นมาในท้องถิ่นสามชุกให้คนรุ่นหลังเรียนรู้วิถีชีวิต
เช่น เป็นที่ ๆ แสดงคุณงามความดีของท่านขุนจำนงค์ และครอบครัว
รวมทั้งเป็นพื้นที่แสดงงานนิทรรศการ หรือจัดประชุมได้แบบอเนกประสงค์
หลังจากนั้นก็เริ่มซ่อมปรับปรุงอาคารโดยคงลักษณะเดิมของอาคาร
ปรับเพิ่มบางส่วนเพื่อการใช้งานรองรับกิจกรรมของชุมชนเท่านั้น
ในกระบวนการบริหารจัดการชุมชนได้เลือกคณะกรรมการขึ้นมาดูแลประสานงานกับหน่วนงานที่เกี่ยวข้องกันเอง
และจากวิธีการซ่อมแซมพิพิธภัณฑ์ บ้านขุนจำนงค์ ก็จะเป็นประโยขน์ในด้านการเป็นแบบอย่างในการซ่อมและฟื้นฟูบ้านให้หลังอื่น
ๆ ในตลาดต่อไปด้วย |
|
|
ปลายปี 2547 ชุมชนมีความคิดว่าน่าจะจัดงานเปิดตัว พิพิธภัณฑ์ จึงได้ช่วยกันวางแผนแบ่งทีมทำงาน
โดยได้รับความร่วมมือจากคนในพื้นที่มากมาย กิจกรรมต่าง ๆ ถูกคิดค้นขึ้นร่วมกันจากคน
หลายๆ กลุ่มในตลาด มีทั้งกลุ่มครู กลุ่มศิลปิน กลุ่มพ่อค้า กลุ่มการแสดง
ทุกกิจกรรมจัดขึ้นเพื่อเฉลิมฉลองการทำงานร่วมกันกว่า 2 ปี และเป็นจุดเริ่ม
ที่เปิดให้คนภายนอกได้รับรู้ถึงความพยายามของคนสามชุก ที่ได้ริเริ่ม
ทำการฟื้นฟูตลาดและความสัมพันธ์ของชุมชนให้กลับคืนมา เป็นสถานที่ ที่จะได้มีการเรียนรู้จาก
อดีต ปัจจุบัน และใน อนาคตก็จะเปิดให้คนที่สนใจ ได้มาร่วมทำงานกับชุมชนในประเด็นต่าง
ๆ ที่ชุมชนต้องการความช่วยเหลือ และกระบวนการทำงานทั้งหมด ได้มีการทำสื่อสารคดี
บันทึกรวบรวมไว้เป็นประเด็นให้ชุมชนได้ใช้ในการเผยแพร่และย้อนมองถึงสิ่งที่เคยได้ทำร่วมกันมา
|
|